Varanasi: de eeuwige vlam
Varanasi is de belangrijkste van zeven heilige plaatsen in India die Sapta Puri worden genoemd. Volgens een legende was het ontstaan van Varanasi de wens van Shiva. Nu wordt deze goddelijke schepper en verwoester aanbeden in Kashi Vishwanath, een gouden tempel waar elke hindoe naartoe probeert te gaan.
Een andere heilige plek waar veel pelgrims naartoe komen, is de de Ganges. Via ghats (trappen) dalen ze af naar deze ‘rivier van leven en dood’, nemen een ritueel bad en drinken het heilige water. Het water van de Ganges zou ziektes, tegenslagen en zonden kunnen wegspoelen. Maar het hoogst haalbare voor een hindoe is gecremeerd worden op de oever van de Ganges in Varanasi. Dan word je namelijk bevrijd van het steeds weer reïncarneren en bereik je eeuwige verlichting. Op twee van de 87 ghats branden dag en nacht brandstapels — een schouwspel dat van verre te zien is en een diepe indruk achterlaat. Minder schokkend en wel erg mooi is de vuurceremonie Ganga Aarti, die elke avond plaatsvindt op de Dasaswamedh-ghat.
Kailash: de piramide van Tibet
De Kailash torent ver boven alle wereldse beslommeringen uit in het moeilijk toegankelijke hooggebergte van Tibet. De berg heeft de vorm van een piramide waarvan de zijden naar de vier windrichtingen wijzen. Op de zuidkant kun je de vorm van het eeuwenoude heilige teken swastika herkennen. Er zijn maar liefst vier religies die de Kailash als heilig beschouwen. Hindoes geloven dat de god Shiva en zijn vrouw Parvati op de berg wonen. Boeddhisten noemen de berg het huis van Boeddha in de gedaante van de toornige godheid Chakrasamvara. Volgens de Bon-traditie is de grondlegger van die religie, Shenrab Miwo, op de Kailash neergedaald vanuit de hemel. Jaïnisten zien de Kailash als de plek waar de oprichter van die religie verlichting bereikte.
Al met al werkt de Kailash als een magneet op allerlei pelgrims. Maar de berg beklimmen doen ze niet: dat zou heiligschennis zijn. Ze lopen rituele rondes om de berg, waarbij boeddhisten en hindoes met de klok mee lopen en aanhangers van het Jaïnisme en de Bon-traditie tegen de klok in.
Las Lajas: net een sprookje
De Las Lajas-basiliek lijkt wel een sprookjeskasteel. Hij is gebouwd in een rivierdal en achter de neogotische torens, hoge ramen en spitsbogen gaat een wonderlijk verhaal schuil. Halverwege de 18e eeuw liep het indianenmeisje Maria Mueses zoals elke dag vanuit Ipiales terug naar huis met haar doofstomme dochtertje Rosa. Onderweg werd ze overvallen door noodweer en moest ze schuilen in een grot. Het gerucht ging dat er geesten huisden in de grot, maar tot grote verbazing en blijdschap van Maria riep haar dochtertje opeens dat ze een vrouw zag met een kindje in haar armen. Sindsdien komen pelgrims van over de hele wereld naar de plek waar de Maagd Maria zich openbaart, in de hoop af te komen van allerlei kwalen en tegenslagen.
De basiliek was na een bouwperiode van 33 jaar in 1949 klaar. Het altaar is neergezet op de plek waar Maria verschijnt en langs de weg naar de basiliek staat een muur van dankbetuigingen van genezen pelgrims.
De Gouden Tempel: ontmoeting met de Sikhs
De Gouden Tempel in Amritsar is het belangrijkste heiligdom van het Sikhisme. Sikhs erkennen geen ongelijkheid of ingewikkelde rituelen, maar mediteren om één te worden met hun enige God. Je herkent Sikhs makkelijk aan hun tulband en lange baard. Bovendien dragen ze altijd enkele voorwerpen bij zich: een dolk, een kam, een stalen armband en speciaal ondergoed met de naam kacchera.
In de Gouden Tempel is het vlekkeloos schoon, volkomen rustig en ongelofelijk mooi. Het lijkt wel een droom in plaats van een plek in het ‘echte’ India. Iedereen mag naar binnen, mits je je schoenen uittrekt en je hoofd bedekt. Daarna mag je zelfs gratis mee-eten. Het schouwspel van de Gouden Tempel in combinatie met de zon die ondergaat over het meer is onvergetelijk.
Bahá’í-tuinen: paradijs op aarde
De weelderig groene hangende tuinen van Haifa lijken wel van de hellingen van het Karmelgebergte af te stromen. De tuinen zijn het doel van de essentiële pelgrimage van aanhangers van het Bahá’í-geloof, die geloven dat iedereen dezelfde mogelijkheden heeft, dat er één god is en dat alle geloven dezelfde oorsprong hebben. Ze aanbidden Abraham, Moses, Boeddha, Zarathustra, Krishna, Christus en Mohammed – plus de stichter van hun eigen religie Bahá’u’lláh en Báb, die de komst ervan voorspelde.
Helemaal boven aan de hangende tuinen van Haifa staat de schrijn en graftombe van Báb. De 18 sprookjesachtig mooie terrassen daaronder symboliseren zijn leerlingen. Als je het bovenste niveau meetelt, zijn er in totaal 19 terrassen en dat is dan ook een heilig getal voor de aanhangers van het Bahá’í-geloof: bij hen heeft een jaar 19 maanden van 19 dagen.
Shwedagon-pagode: de schatkamer van Myanmar
De Shwedagon-pagode ziet eruit als een 99 meter hoge klok die volledig is bedekt met goud. Dit belangrijkste heiligdom van Myanmar ziet er aan alle kanten even indrukwekkend uit. Behalve met goud is de pagode versierd met duizenden robijnen, saffieren en topazen, plus 4531 diamanten, waarvan de grootste zo groot is als een walnoot. Om de grote pagode staan talloze kleinere pagodes te schitteren in de zon.
In de Shwedagon-pagode zijn 8 haren van de Boeddha Shakyamuni en relikwieën van drie eerdere Boeddha’s ingemetseld. Gidsen wijzen je de weg naar deze heilige plek: ze rekenen uit op welke dag van de week je geboren bent en laten zien hoe je water over de beschermheilige van die dag moet gieten. Pluspunten voor je karma gegarandeerd.
Mekka: de ziel van de Islam
We hebben het allemaal wel eens over ‘een mekka voor…’. Maar de echte heilige stad Mekka is alleen toegankelijk voor Moslims. In 571 werd in Mekka de toekomstige profeet Mohammed geboren. In een grot vlak bij de stad kreeg hij zijn eerste goddelijke visioen en tegen 630 hadden hij en zijn volgelingen Mekka veranderd in het religieuze centrum van de Islam.
Het belangrijkste heiligdom in Mekka is de Zwarte Steen Kaäba, die al voor de opkomst van de Islam werd aanbeden. Nu bidden alle moslims richting Mekka en is de Hadj — pelgrimage naar Mekka dus — verplicht voor elke moslim die gezond is en het zich kan veroorloven.
Wat is de Zwarte Steen van Mekka?De Zwarte Steen is een steen in de zuidoostelijke hoek van de Ka’aba in de moskee Al-Masjid al-Haram in Mekka. De Zwarte Steen bepaalt de qibla, de gebedsrichting.
Solovetski-eilanden: het einde van de wereld
De Solovetski-eilanden hebben een lange, indrukwekkende geschiedenis. Heel lang geleden zijn hier spiraallabyrinten, grafheuvels en hunebedden gemaakt — en nog steeds weet niemand waarom. In de 15e eeuw kwamen de eerste Orthodoxe monniken naar de Solovetski-eilanden en werd er een klooster opgericht, dat later ook dienst ging doen als vesting.
Vanaf het begin van de 18e eeuw werden de muren van het kloosters gevangenismuren. Maar het werd pas echt een hel in de periode 1923–1933, toen duizenden mensen hun laatste dagen sleten in het strafkamp op de Solovetski-eilanden. Nu zijn de historische gebouwen gerestaureerd en staan ze zelfs op de werelderfgoedlijst van UNESCO. In de kerken vinden weer diensten plaats. Maar het is nog steeds duidelijk voelbaar dat dit niet zomaar een afgelegen klooster is te midden van de ruige noordelijke natuur. Het is en blijft een plek waar leven en dood heel dicht bij elkaar hebben gelegen, vol vreselijke geheimen en verhalen die nooit verteld mochten worden.
Hua Shan: attractie voor adrenalinejunks
Hua Shan is een van de vijf heilige bergen in China volgens het Taoïsme. De vijf stenen reuzen worden al sinds jaar en dag aanbeden door keizers en hun onderdanen. Deze bergen, waarover de wonderlijkste legendes de ronde doen, zouden bewoond worden door geesten. Ze symboliseren het middelpunt van de aarde en de eenheid van China. Als je op de kaart kijkt, vormen ze een figuur dat zich op alle windrichtingen richt. Aan de westkant staat Hua Shan, de ‘bloeiende berg’. Je kunt de berg zelf beklimmen via een route langs Taoïstische tempels, of de kabelbaan nemen.
De top van de Hua Shan heeft vijf pieken en in het Taoïsme is 5 dan ook een heilig getal. Bij de zuidelijkste piek loopt het ‘pad des doods’. Als je graag over smalle planken langs steile rotswanden loopt, is dit je kans.
Klaagmuur: een gebed van 2000 jaar lang
In 586 voor onze jaartelling brandden de Babylonïers de eerste tempel van Jeruzalem af, die was gebouwd door koning Salomo. Daarmee verwoestten ze het belangrijkste heiligdom van de Joden. Zesenëenhalve eeuw later verwoestten de Romeinen de tweede tempel, die 6 jaar eerder was afgebouwd door keizer Herodes. Alleen een deel van een muur werd behouden – niet van de tempel zelf, maar van de versterkte tempelberg waarop de tempel stond. Sindsdien is die westelijke muur, oftewel de Klaagmuur, het belangrijkste heiligdom van het Jodendom. Joden komen er om te huilen en te bidden. En om hun diepste wens uit te spreken, want de Klaagmuur is verbonden met hoop. Joden geloven dat op de plek van de eerste en tweede tempel een derde tempel van Jeruzalem zal verrijzen, die het joodse volk zal verenigen.
Mount Fuji: een tastbaar gedicht
De perfecte kegelvorm van de Fuji is al eeuwenlang een inspiratie voor Japanse dichters en kunstenaars. Bovendien is de Fuji een berg om ontzag voor te hebben. Het is namelijk een levende vulkaan, die voor het laatst is uitgebarsten in 1707.
De berg wordt al sinds de oudheid vereerd: shintoïsten zagen Fuji als de woonplaats van de goden, taoïsten zochten er naar het elixer van het eeuwige leven en boeddhisten en aanhangers van shugendö mediteerden op de top. Nu komen de meeste mensen in juli en augustus naar de Fuji, als de sneeuw op de top is gesmolten. De route ernaartoe en weer naar beneden over het goed begaanbare pad neemt ongeveer 8–12 uur in beslag. Boven kun je je niet alleen een echte Japanner voelen, maar ook een bezoek brengen aan de shintoïstische tempel Hongu Sengen.
Klooster van Meteora: hangend in de lucht
Aan de rand van de Thessalische vlakte in Griekenland steken reusachtige rotszuilen de lucht in. Dat is op zich nog niet zo bijzonder, maar op de toppen zijn ook nog eens kloosters gebouwd. De hangen letterlijk in de lucht en daar komt ook hun naam vandaan: Μετέωρα betekent in het Grieks ‘hangend tussen hemel en aarde’.
De eerste monniken en kluizenaars verzamelden zich in de 9e eeuw op deze rotsen en leefden er volledig geïsoleerd. Enkele eeuwen later werden op de moeilijk toegankelijke rotsen 24 kloosters gebouwd, waarvan er nog 6 in gebruik zijn. Ook zijn ze toegankelijk voor toeristen. In de 20e eeuw zijn trappen naar de kloosters aangelegd en als je daarop loopt, vraag je je af hoe de monniken voor die tijd boven kwamen.
Sint Pieter: meesterwerk van de Renaissance
De Sint Pieter in het Vaticaan is een van de grootste en rijkst versierde basilieken ter wereld. Hij is gebouwd in de 16e eeuw en staat op de plek van een oude basiliek uit de 4e eeuw, waaronder volgens de overlevering het graf van de apostel Petrus zich bevond. In 120 jaar werkten meerdere generaties wereldkunstenaars aan de Sint Pieter, zoals Donato Bramante, Michelangelo Buonarroti, Carlo Maderno en Giovanno Lorenzo Bernini. De basiliek zit vol meesterwerken: de piëta van Michelangelo, het mozaïek van Giotto en de baldakijn van Bernini bijvoorbeeld. Je kunt uren rondlopen tussen de kunstwerken en als je de 551 (of 320, als je een deel met de lift aflegt) treden naar de koepel beklimt, sta je helemaal sprakeloos. Eén woordje dan: Belissimo!
Taktshang-Lakhang: klooster in de wolken
Ter hoogte van een flat met 321 verdiepingen, op een steile rots boven de rivier, hangt een klooster waar roofvogels omheen cirkelen. Dit is Taktshang-Lakhang of Paro Taktshang, het beroemdste klooster van Buthan. De naam betekent letterlijk Tijgersnest. Het klooster is in de 17e eeuw gebouwd op de plek waar negen eeuwen eerder de grote Indische leermeester Padmasambhava mediteerde in een grot. Hij was het die het boeddhisme naar dit land bracht. Volgens de overlevering reed hij op de rug van een tijgerin naar boven en verbleef hij 3 jaren, 3 maanden, 3 dagen en 3 uur in de grot om alle demonen te overwinnen. Als de bergen in zich verstoppen in de mist, lijkt Taktshang-Lakhang op de wolken te staan.
De grote moskee van Djenné: muren van klei
De Afrikaanse stad Djenné maakt korte metten met het beeld dat we vaak hebben van een moskee. Het lemen gebouw heeft een skelet van houten balken, die een goede halve meter uitsteken. In Mali verbaast niemand zich daar trouwens over: het is een typisch voorbeeld van de architectuur in Soedan en de Sahel. Het is heel natuurlijk en praktisch: na elk regenseizoen klimmen de plaatselijke bewoners over de balken alsof het steigers zijn en smeren ze nieuwe klei op scheuren en gaten. Als je geen moslim bent, mag je de moskee niet in, maar ook van buiten is hij zeer de moeite waard. Niet voor niets staat dit bouwwerk van klei op de UNESCO-werelderfgoedlijst.
